​Stilte is iets dat mij heel erg opvalt nu. Ik wil altijd weg op vakantie maar nu ik verplicht ben om thuis te blijven ontdek ik de stilte-plaatsen rond mijn woonplaats. Dagelijks maak ik -met mijn wandelmaatje-  een wandeling langs bekende en tot nu toe onbekende paden. Op iedere wandeling komen we wel één of meerdere van deze stilte-punten tegen. Maar ook op de wegen waar er normaal veel verkeer is, is het nu stiller.

       Het is deze afwezigheid van geluid die mij doet denken over het effect van geluid op ons brein-lichaam systeem. Niks kan tippen aan het live ervaren van de wind door de bomen, de vogels die zich laten horen, het gras onder je voeten horen,... We kennen allemaal de cd's met natuurgeluiden en meditatieve muziek. Zelf ben ik er niet zo'n fan van en het moet al echt helemaal juist zitten voor ik er kan van genieten. ​
​

        In EMDR en andere hersengebaseerde methoden maakt men soms ook gebruik van bilaterale stimulatie. Men laat dan een geluid horen, afwisselend in het linker en in het rechter oor. Dit zou, net als het volgen van de vingers, het effect hebben dat informatie die we moeten verwerken, beter geïntegreerd kan worden doordat beide hemisferen beter beginnen communiceren. David Grand, de ontdekker van Brainspotting, verbeterde deze bilaterale stimulatie door meditatieve - en natuurgeluiden op te nemen én door deze op verschillende sporen op te nemen. Het effect daarvan is dat de geluiden een soort diepgang krijgen. Wanneer je dan de zee hoort, hoor je ze niet alleen van links naar rechts gaan, je hoort ze ook dichterbij komen en wegtrekken. Het effect is meestal heel ontspannend en/of verdiepend. Het kan helpen om beter te slapen, om tot rust te komen, ... maar het kan ook een verwerkingsproces zo veel dieper maken. En soms raakt het delen in ons die we niet verwachtten. Er is bij mijn weten nog maar weinig onderzoek naar gedaan maar ik zie veel positieve resultaten bij mezelf en bij mijn cliënten. ​
​

       Onlangs maakte ik -dankzij mijn wandelcompagnon- kennis met 8D technologie. Deze technologie maakt gebruik van een programma dat geluid kan laten klinken alsof het vanuit alle mogelijke richtingen komt. Ik schrijf 'alsof' want het is een goocheltrucje voor onze hersenen. We hebben immers slechts twee oren en dus maar 2 kanten waaruit het geluid kan komen. Ik kende dus al de BioLateral Sound van David Grand, een meersporenopname die geluid van links naar rechts en terug doet gaan. (volg deze link als je wil proeven: https://youtu.be/Eu_kSaFzSR0  .Met 8D echter kan je het geluid niet alleen van links naar rechts laten bewegen maar van en naar alle richtingen. Het kan dus van boven naar onder, van voor naar achter, van linksboven naar rechtsachter,....noem maar op. Net alsof je hoofd in een bol zit en het geluid van overal kan komen. De 8D staat dan ook voor 8 dimensies, wat we niet letterlijk moeten nemen maar eerder symbool staat voor de vele mogelijke richtingen.

        Nu maken ze met 8D alleen maar muziek. Wanneer je luistert naar 8D muziek (met koptelefoon of oortjes dus), lijkt het alsof je in een discotheek of op een optreden staat en het geluid van overal hoort en voelt komen. Zet gerust eens je koptelefoon op en luister naar volgende link: https://youtu.be/crWYv2rVKd4 om het zelf te ervaren. 
​

      Muziek wordt al sinds het ontstaan van de mensheid gebruikt als instrument om invloed te hebben op ons systeem. De moeder die zacht neuriet kan ervoor zorgen dat we ons veilig en geborgen voelen. Samen zingen geeft ons een gevoel van samenhorigheid. Drummen kan ons in trance of vervoering brengen. Muziek kan ons emotioneel raken maar het kan ons ook helpen om te studeren. 
       Wetenschappelijk onderzoek naar de invloed van muziek op ons brein is volop bezig. Soms blijkt het volledige brein betrokken, soms wordt een specifiek gebied aangesproken. Bepalen wat nu welk effect heeft is niet zo eenvoudig. Duidelijk is alvast dat bij muziek spelen veel meer hersendelen betrokken zijn omdat het gaat over motorische,visuele, cognitieve en auditieve functies. (bron: https://www.ad.nl/wetenschap/dit-is-wat-muziek-met-ons-brein-doet~a80871d6/?referrer=https://www.google.be/ )​


























​


       Door muziek te spelen worden de verbindingen tussen voorkant en achterkant van het brein groter.  Dat heeft invloed op onze empathie en onze emotionele en sociale intelligentie. Dat heeft ook invloed op onze persoonlijke ontwikkeling. Ook worden verschillende taalgebieden (Wernicke en Brocca) meer met elkaar verbonden door het spelen van muziek. Mensen die voorheen niet konden praten (denk aan NAH of autisme), kunnen dat wel via muziek. Mensen die stotteren kunnen vloeiend 'zingen' wat ze te zeggen hebben. Muziek zorgt dus voor nieuwe verbindingen in ons brein.
       Muziek spelen verbindt ook linker en rechterkant. Het corpus callosum, de verbinding tussen beide hersenhelften wordt dikker. Onze emoties en ons gedrag worden daardoor beter op elkaar afgestemd. We kunnen ons meer bedwingen.

      Muziek horen heeft op zich ook al heel wat invloed op ons systeem. Muziek heeft invloed op onze emotie, ons limbisch systeem wordt aangesproken. Er komen rechtstreekse verbindingen tussen de frontale gebieden en de amygdala, ons centrum voor emotieregulatie. 
       Naar muziek luisteren heeft ook effect op onze motorische gebieden. Heel snel, en dikwijls onbewust, hebben we de neiging om mee te bewegen op de muziek. Dat komt omdat de motorische gebieden heel dicht bij onze emotionele hersendelen liggen. Doordat deze gebieden zo dicht bij elkaar liggen, kunnen ze elkaar snel en op eenvoudige wijze 'aansteken'.
    Zo worden er ook verbindingen gelegd tussen de emotionele gebieden en onze kleine hersenen, die verantwoordelijk zijn voor ons evenwicht. Naar muziek luisteren zou dus ook helpen om letterlijk meer in balans te komen. Het is niet voor niks dat ons evenwichtsorgaan in onze oren zit!
       Naar muziek luisteren brengt ook soms een autonome respons teweeg. Onze frontale gebieden volgen dan de weg naar de achterkant van ons brein, naar onze hersenstam en diepe hersendelen. Luisteren naar muziek kan invloed hebben op onze spierspanning, onze hartslag, onze ademhaling,... Muziek zorgt zo voor ontspanning maar kan evengoed voor rillingen zorgen, kan ons bang maken of ons net een gevoel van veiligheid geven. 

       Een methode die wel interessant is, maar nog niet wetenschappelijk onderbouwd is, betreft de methode Tomatis (zie https://tomatis-en-samonas-therapie.nl/Luistertherapie/Tomatis-methode/). Tomatis ontwikkelde een methode om invloed te hebben op ons gedrag en onze ontwikkeling. Hij maakt een onderscheid tussen horen en luisteren. Horen doe je altijd, dikwijls onbewust. We kunnen ons gehoor niet zomaar uitschakelen. Luisteren is iets waar je bewust en actief voor kiest. Volgens Tomatis is dat luisteren heel belangrijk in onze ontwikkelingen, onze relaties en ons gedrag. Het is volgens hem de basis van onze communicatie. Luistervaardigheid ontwikkelen is eigenlijk leren afstemmen. We luisteren echter vooral met ons dominant oor. Tomatis richt zich in zijn methode vooral op gebalanceerd leren luisteren. Wanneer we gebalanceerd luisteren, dus evenveel met linker en rechter middenoor, dan zal dat ook invloed hebben op diegene waarnaar we luisteren. Gebalanceerd luisteren heeft dus, volgens Tomatis, ook invloed op onze relaties. 

        In het verlengde van Tomatis is er ook de methode van Auditorische Integratie Training (zie https://www.mooreauditorytraining.com/auditory-integrated-training/) , een methode van Dr. Guy Berard, die stelt dat hoe we horen iets zegt over ons gedrag. Bewust luisteren laat ons prikkels op een bepaalde manier verwerken. die verwerking blijkt niet goed te verlopen bij bepaalde (gedrags-)problemen (ADHD, autisme,...). Maar eigenlijk heeft iedereen zijn eigen unieke gedragspatronen en heeft iedereen wel iets wat niet zo goed loopt. Berard gebruikt het individuele audiogram (een klassieke methode om gehoor te meten) om te bepalen waar er problemen zijn in het horen. Op basis van dat individuele profiel biedt hij dan specifieke geluiden aan. Zo probeert hij de neuroplasticiteit van het brein aan te spreken om het auditief profiel te verbeteren. Hierdoor zou ook het gedrag verbeteren. Het brein leert prikkels op een andere manier verwerken. 

       De vraag die ik mij nu stel, is de volgende: kunnen wij 8D geluid en/of muziek gebruiken om positieve invloed te hebben op onze hersenen? Kunnen we bijvoorbeeld diepere lagen verbinden met ons limbisch systeem (waar onze emoties huizen) en ons subcorticale, 'denkende' brein? Of kunnen we vanuit de kern van ons brein naar alle andere delen gaan? Kunnen we inactieve gebieden activeren of overactiviteit kalmeren?
       Of kunnen we 8D-technologie gebruiken als een soort scanner, een meer 'diagnostisch', meetkundig middel om te bepalen waar in ons brein er zich ingekapselde, vastgelopen thema's bevinden? Of, met andere woorden, kunnen we het gebruiken om brainspots te vinden, richting voor richting, de bol rond?
​       Een volgende stap zou dan zijn om de meest activerende richting en soort geluid/muziek te vinden en dit te blijven aanbieden gedurende een bepaalde tijd, in een repetitief patroon. Zou dit invloed hebben op deze ingekapselde thema's? Zou het brein dan ook aan de slag gaan, zoals het dat doet bij Brainspotting, en zelf nieuwe verbindingen gaan zoeken?  
​
       Misschien inspireert het mensen tot andere toepassingen die goed zijn voor ons welzijn. Het lijkt mij alvast fascinerend om daar mee te experimenteren. Als ik nu nog een geluidstechnieker vind die technische deel op zich wil nemen en, ultiem, een wetenschapper die het wil onderzoeken....
​
       Een reis door ons brein met geluid? Klinkt mij als muziek in de oren!
​ 

Vanuit Brainspotting – als hersengebaseerde techniek- is men heel sterk bezig met de mens als neurobiologisch systeem. De huidige, wereldwijde coronacrisis zet bij de meesten onder ons dat systeem serieus onder druk. Doordat men vanuit Brainspottingtherapie zo nadrukkelijk werkt met ons neurobiologisch systeem, ziet men ook beter het effect van deze crisis op onze systemen en het belang om een tegengewicht te bieden aan deze belasting van ons systeem.

Een beetje meer uitleg over ons neurobiologisch systeem.
We kunnen op verschillende manieren kijken naar mensen. Eén manier om dat te doen is om de mens te zien als een neurobiologisch systeem. Wij zijn als mens onlosmakelijk verbonden met onze omgeving. Voortdurend stemmen wij ons –grotendeels onbewust- af op die omgeving. Dit is gedrag dat we overgeërfd hebben van onze verre voorouders. Zij moesten voortdurend afstemmen op de omgeving om te zien of ze veilig waren of niet. De gereedschapskist die we biologisch mee kregen om dat te doen, noemen we ons zenuwstelsel.

Een populaire manier om naar ons zenuwstelsel te kijken is als een driedeling (zie tekening). We zeggen dan dat ons zenuwstelsel uit 3 delen bestaat. In onze menselijke evolutie is elk deel bovenop het andere gebouwd.

Het oudste, meest primitieve deel noemt men het reptielenbrein. Er is geen taal, geen denken, geen gevoelens. Er zijn enkel onze instincten. Het is een deel dat instinctief reageert. Meestal worden we ons maar bewust van de reactie nadien, nadat het gedrag gesteld is. Denk aan een glas dat valt en je hebt het gevangen voor het de grond raakte. Het is het deel dat ons in leven houdt, dat ons helpt te overleven.

In onze evolutie als soort kwam er vervolgens een tweede soort brein, het limbische of zoogdierenbrein. Wij zijn groepsdieren en het leven in groep noopt ons tot aanpassing aan elkaar. Om ons te kunnen aanpassen, moeten we ons voortdurend afstemmen op elkaar. Het grootste deel van die aanpassing gebeurt onbewust. Wij zijn elkaar voortdurend aan het ‘lezen’ om te zien wat onze positie in de groep is: wie de baas is, wie veiligheid kan bieden, wie een gevaar is, wie ons kan steunen of ondermijnen,…. Het is een continu proces van afstemming, van ‘lezen en gelezen worden’. Ook onze gevoelens stammen uit dit limbisch systeem: liefde, verdriet, boosheid, angst, vreugde, liefde,… ontstaan meestal in relatie tot andere mensen.

Als laatste in onze evolutie heb je het denkende brein. Meestal gaan we ervan uit dat we ons leven dirigeren vanuit dit bewust denkende, rationele brein. In realiteit is dit slechts voor een klein percentage het geval.  

Wat gebeurt er nu wanneer ons systeem een bedreiging tegen komt?
Ons overlevingsmechanisme (oudste brein) komt in actie: we maken veel energie vrij om ons systeem te verdedigen tegen deze bedreiging. We gebruiken die energie dan om te vluchten of te vechten. Het is dan goed dat we meer energie hebben, dan kunnen we meer kracht gebruiken. Soms echter gaat ons systeem bevriezen of verlammen. Bevriezen of verlammen is ook een overlevingsstrategie. Het kan nuttig zijn om te doen alsof je ‘dood’ bent, dan verliest de vijand zijn interesse of ben je geen bedreiging meer. Het kan ook nuttig zijn om niet te voelen dat je opgegeten wordt en met je bewustzijn elders te zijn op dat moment.

Wat gebeurt er nu met de coronacrisis?
Ons neurobiologisch systeem komt onder grote druk te staan. Het begon met een ver-van-ons-bed-show in China. De dreiging kwam echter steeds dichter. Toen ze eenmaal in ons land was probeerde ons denkende brein het weg te denken. Ondertussen kwamen de beelden binnen. Die beelden spreken rechtstreeks ons limbisch systeem aan: onbewust gaan we ons vereenzelvigen met de mensen die we zien lijden en gaat ons overlevingsmechanisme (oudste brein) aangesproken worden. We maken energie vrij om de bedreiging te kunnen aanpakken.
De bedreiging gaat niet over,  neen ze komt dichterbij. Er komen steeds strengere maatregelen, eerst in andere landen, dan bij ons. Ons systeem blijft reageren. We komen onder voortdurende stress te staan. We zoeken wat we moeten doen, we kijken hoe anderen reageren, we worden beperkt in onze bewegingsvrijheid,… We zien dat mensen ongerust zijn, we kennen mensen die ziek worden, we moeten thuis blijven of kennen mensen in quarantaine, ons sociaal leven stopt, we zien mensen dingen doen die ze anders niet doen, supermarkten die leeg zijn, … Al die beelden en informatie zetten ons systeem onder stress.

Hoe reageert ons neurobiologisch systeem?
We gaan in een toestand van voortdurende verhoogde alertheid, verhoogde paraatheid om te reageren, voortdurende angst (ook al zijn we ons daar niet  bewust van). Ons systeem gaat in voortdurende verhoogde activatie, in voortdurende overlevingsmodus. Het is iets wat goed gekend is bij mensen met een trauma.
Wat dat concreet inhoudt is voor iedereen anders. Het kan zijn dat ons tijdgevoel veranderd,  dat we ons gedesoriënteerd voelen, dat we niet goed weten wat we moeten doen, hoe we ons moeten gedragen, hoe we ons moeten voelen. De effecten zijn ingrijpend, of we dat nu erkennen of niet. Ons rationele brein wil het immers ontkennen. Het valt echter niet te ontkennen, dit is een ingrijpende gebeurtenis, wereldwijd. Dit is een traumatiserende ervaring. Niet voor niets spreken we van overleverden van een trauma.

Hoe kunnen we deze ingrijpende tijden goed overleven?
Er zijn veel goede adviezen in omloop hiervoor. Belangrijk is echter om deze te kaderen in de reactie van ons neurobiologisch systeem. Dat zorgt er voor dat we het belang ervan beter begrijpen.
Stel vooreerst jezelf niet voortdurend bloot aan verontrustend nieuws, volg de officiële kanalen 1 keer per dag of om de paar dagen, niet meer. Zoek het nieuws niet op sociale media. Al het slechte nieuws brengt ons systeem dat al onder spanning staat nog meer onder spanning.

Probeer je neurobiologisch systeem te kalmeren.
Er zijn immers 2 systemen werkzaam in ons zenuwstelsel: het sympathische en parasympathisch systeem. Normaal wisselen beide systemen elkaar af: we kennen perioden van activatie en rust. Momenteel staat ons systeem echter bijna voortdurend in activatie. Daarom is het belangrijk om extra aandacht te besteden aan ons parasympathisch, rustgevend, kalmerend systeem.

Hoe doe je dat?

• Door je bewust te worden van de spanningen in je lichaam, van je angsten, van wat dit allemaal doet met je systeem.
• Maar vooral door dingen te doen die je een veilig, kalmerend, rustgevend gevoel geven: een warm bad, een goed gesprek, humor, mediteren, structuur in je dag brengen, spelletjes spelen, je af en toe afzonderen als je in een gezin leeft, contact zoeken wanneer je alleen woont, creatief bezig zijn, … Maar ook en vooral wandelen, bewegen, … want de energie die nu vrij gemaakt wordt om te overleven moet zijn weg naar buiten vinden. Als dat niet zo is, kunnen er later veel problemen komen.
• Belangrijk is ook de ontspanning van ons spierstelsel. Activatie zorgt er immers voor dat ons spierstelsel onder spanning staat. Dat leren voelen en leren ontspannen heeft een gunstige invloed op ons parasympathisch systeem en kan het ganse systeem kalmeren.
• En niet te vergeten, iets wat we dagelijks doen en dat in veel meditaties als essentieel gezien wordt: zorg voor een goede, bewuste, rustige ademhaling bijv.. door 3 tellen in te ademen en 5 tellen uit te ademen.

Wat kan Brainspotting doen?
Vanuit Brainspotting kunnen we enerzijds ons systeem via activatie helpen om alles te verwerken. Mogelijks zal dat eerder iets zijn voor later, na de crisis. De meeste mensen hebben nu mogelijks geen ruimte om te verwerken, we zijn immers nog aan het overleven. Belangrijk nu is vooral om veel tijd en ruimte te maken voor wat we in Brainspotting Resourcing noemen: zoeken naar plaatsen in ons systeem waar er nog ruimte is om te verwerken. Body Resources zijn plaatsen in ons lichaam waar we ons kalm, rustig en geaard voelen. Resource Brainspots zijn punten in ons visueel veld die toegang geven tot vrije ruimtes in ons neurobiologisch systeem. Wie graag een oefening mee krijgt rond Resource Brainspotting kan mij contacteren via een persoonlijk bericht.

Brainspottingtherapeuten worden momenteel opgeleid om ook online Brainspotting te kunnen doen met hun cliënten. Aarzel dus niet om een Brainspottherapeut te contacteren. Zie www.brainspotting.be voor een brainspotting therapeut.