Vanuit Brainspotting – als hersengebaseerde techniek- is men heel sterk bezig met de mens als neurobiologisch systeem. De huidige, wereldwijde coronacrisis zet bij de meesten onder ons dat systeem serieus onder druk. Doordat men vanuit Brainspottingtherapie zo nadrukkelijk werkt met ons neurobiologisch systeem, ziet men ook beter het effect van deze crisis op onze systemen en het belang om een tegengewicht te bieden aan deze belasting van ons systeem.
Een beetje meer uitleg over ons neurobiologisch systeem.
We kunnen op verschillende manieren kijken naar mensen. Eén manier om dat te doen is om de mens te zien als een neurobiologisch systeem. Wij zijn als mens onlosmakelijk verbonden met onze omgeving. Voortdurend stemmen wij ons –grotendeels onbewust- af op die omgeving. Dit is gedrag dat we overgeërfd hebben van onze verre voorouders. Zij moesten voortdurend afstemmen op de omgeving om te zien of ze veilig waren of niet. De gereedschapskist die we biologisch mee kregen om dat te doen, noemen we ons zenuwstelsel.
Een populaire manier om naar ons zenuwstelsel te kijken is als een driedeling (zie tekening). We zeggen dan dat ons zenuwstelsel uit 3 delen bestaat. In onze menselijke evolutie is elk deel bovenop het andere gebouwd.
Het oudste, meest primitieve deel noemt men het reptielenbrein. Er is geen taal, geen denken, geen gevoelens. Er zijn enkel onze instincten. Het is een deel dat instinctief reageert. Meestal worden we ons maar bewust van de reactie nadien, nadat het gedrag gesteld is. Denk aan een glas dat valt en je hebt het gevangen voor het de grond raakte. Het is het deel dat ons in leven houdt, dat ons helpt te overleven.
In onze evolutie als soort kwam er vervolgens een tweede soort brein, het limbische of zoogdierenbrein. Wij zijn groepsdieren en het leven in groep noopt ons tot aanpassing aan elkaar. Om ons te kunnen aanpassen, moeten we ons voortdurend afstemmen op elkaar. Het grootste deel van die aanpassing gebeurt onbewust. Wij zijn elkaar voortdurend aan het ‘lezen’ om te zien wat onze positie in de groep is: wie de baas is, wie veiligheid kan bieden, wie een gevaar is, wie ons kan steunen of ondermijnen,…. Het is een continu proces van afstemming, van ‘lezen en gelezen worden’. Ook onze gevoelens stammen uit dit limbisch systeem: liefde, verdriet, boosheid, angst, vreugde, liefde,… ontstaan meestal in relatie tot andere mensen.
Als laatste in onze evolutie heb je het denkende brein. Meestal gaan we ervan uit dat we ons leven dirigeren vanuit dit bewust denkende, rationele brein. In realiteit is dit slechts voor een klein percentage het geval.
Wat gebeurt er nu wanneer ons systeem een bedreiging tegen komt?
Ons overlevingsmechanisme (oudste brein) komt in actie: we maken veel energie vrij om ons systeem te verdedigen tegen deze bedreiging. We gebruiken die energie dan om te vluchten of te vechten. Het is dan goed dat we meer energie hebben, dan kunnen we meer kracht gebruiken. Soms echter gaat ons systeem bevriezen of verlammen. Bevriezen of verlammen is ook een overlevingsstrategie. Het kan nuttig zijn om te doen alsof je ‘dood’ bent, dan verliest de vijand zijn interesse of ben je geen bedreiging meer. Het kan ook nuttig zijn om niet te voelen dat je opgegeten wordt en met je bewustzijn elders te zijn op dat moment.
Wat gebeurt er nu met de coronacrisis?
Ons neurobiologisch systeem komt onder grote druk te staan. Het begon met een ver-van-ons-bed-show in China. De dreiging kwam echter steeds dichter. Toen ze eenmaal in ons land was probeerde ons denkende brein het weg te denken. Ondertussen kwamen de beelden binnen. Die beelden spreken rechtstreeks ons limbisch systeem aan: onbewust gaan we ons vereenzelvigen met de mensen die we zien lijden en gaat ons overlevingsmechanisme (oudste brein) aangesproken worden. We maken energie vrij om de bedreiging te kunnen aanpakken.
De bedreiging gaat niet over, neen ze komt dichterbij. Er komen steeds strengere maatregelen, eerst in andere landen, dan bij ons. Ons systeem blijft reageren. We komen onder voortdurende stress te staan. We zoeken wat we moeten doen, we kijken hoe anderen reageren, we worden beperkt in onze bewegingsvrijheid,… We zien dat mensen ongerust zijn, we kennen mensen die ziek worden, we moeten thuis blijven of kennen mensen in quarantaine, ons sociaal leven stopt, we zien mensen dingen doen die ze anders niet doen, supermarkten die leeg zijn, … Al die beelden en informatie zetten ons systeem onder stress.
Hoe reageert ons neurobiologisch systeem?
We gaan in een toestand van voortdurende verhoogde alertheid, verhoogde paraatheid om te reageren, voortdurende angst (ook al zijn we ons daar niet bewust van). Ons systeem gaat in voortdurende verhoogde activatie, in voortdurende overlevingsmodus. Het is iets wat goed gekend is bij mensen met een trauma.
Wat dat concreet inhoudt is voor iedereen anders. Het kan zijn dat ons tijdgevoel veranderd, dat we ons gedesoriënteerd voelen, dat we niet goed weten wat we moeten doen, hoe we ons moeten gedragen, hoe we ons moeten voelen. De effecten zijn ingrijpend, of we dat nu erkennen of niet. Ons rationele brein wil het immers ontkennen. Het valt echter niet te ontkennen, dit is een ingrijpende gebeurtenis, wereldwijd. Dit is een traumatiserende ervaring. Niet voor niets spreken we van overleverden van een trauma.
Hoe kunnen we deze ingrijpende tijden goed overleven?
Er zijn veel goede adviezen in omloop hiervoor. Belangrijk is echter om deze te kaderen in de reactie van ons neurobiologisch systeem. Dat zorgt er voor dat we het belang ervan beter begrijpen.
Stel vooreerst jezelf niet voortdurend bloot aan verontrustend nieuws, volg de officiële kanalen 1 keer per dag of om de paar dagen, niet meer. Zoek het nieuws niet op sociale media. Al het slechte nieuws brengt ons systeem dat al onder spanning staat nog meer onder spanning.
Probeer je neurobiologisch systeem te kalmeren.
Er zijn immers 2 systemen werkzaam in ons zenuwstelsel: het sympathische en parasympathisch systeem. Normaal wisselen beide systemen elkaar af: we kennen perioden van activatie en rust. Momenteel staat ons systeem echter bijna voortdurend in activatie. Daarom is het belangrijk om extra aandacht te besteden aan ons parasympathisch, rustgevend, kalmerend systeem.
Hoe doe je dat?
Wat kan Brainspotting doen?
Vanuit Brainspotting kunnen we enerzijds ons systeem via activatie helpen om alles te verwerken. Mogelijks zal dat eerder iets zijn voor later, na de crisis. De meeste mensen hebben nu mogelijks geen ruimte om te verwerken, we zijn immers nog aan het overleven. Belangrijk nu is vooral om veel tijd en ruimte te maken voor wat we in Brainspotting Resourcing noemen: zoeken naar plaatsen in ons systeem waar er nog ruimte is om te verwerken. Body Resources zijn plaatsen in ons lichaam waar we ons kalm, rustig en geaard voelen. Resource Brainspots zijn punten in ons visueel veld die toegang geven tot vrije ruimtes in ons neurobiologisch systeem. Wie graag een oefening mee krijgt rond Resource Brainspotting kan mij contacteren via een persoonlijk bericht.
Brainspottingtherapeuten worden momenteel opgeleid om ook online Brainspotting te kunnen doen met hun cliënten. Aarzel dus niet om een Brainspottherapeut te contacteren. Zie www.brainspotting.be voor een brainspotting therapeut.
Een beetje meer uitleg over ons neurobiologisch systeem.
We kunnen op verschillende manieren kijken naar mensen. Eén manier om dat te doen is om de mens te zien als een neurobiologisch systeem. Wij zijn als mens onlosmakelijk verbonden met onze omgeving. Voortdurend stemmen wij ons –grotendeels onbewust- af op die omgeving. Dit is gedrag dat we overgeërfd hebben van onze verre voorouders. Zij moesten voortdurend afstemmen op de omgeving om te zien of ze veilig waren of niet. De gereedschapskist die we biologisch mee kregen om dat te doen, noemen we ons zenuwstelsel.
Een populaire manier om naar ons zenuwstelsel te kijken is als een driedeling (zie tekening). We zeggen dan dat ons zenuwstelsel uit 3 delen bestaat. In onze menselijke evolutie is elk deel bovenop het andere gebouwd.
Het oudste, meest primitieve deel noemt men het reptielenbrein. Er is geen taal, geen denken, geen gevoelens. Er zijn enkel onze instincten. Het is een deel dat instinctief reageert. Meestal worden we ons maar bewust van de reactie nadien, nadat het gedrag gesteld is. Denk aan een glas dat valt en je hebt het gevangen voor het de grond raakte. Het is het deel dat ons in leven houdt, dat ons helpt te overleven.
In onze evolutie als soort kwam er vervolgens een tweede soort brein, het limbische of zoogdierenbrein. Wij zijn groepsdieren en het leven in groep noopt ons tot aanpassing aan elkaar. Om ons te kunnen aanpassen, moeten we ons voortdurend afstemmen op elkaar. Het grootste deel van die aanpassing gebeurt onbewust. Wij zijn elkaar voortdurend aan het ‘lezen’ om te zien wat onze positie in de groep is: wie de baas is, wie veiligheid kan bieden, wie een gevaar is, wie ons kan steunen of ondermijnen,…. Het is een continu proces van afstemming, van ‘lezen en gelezen worden’. Ook onze gevoelens stammen uit dit limbisch systeem: liefde, verdriet, boosheid, angst, vreugde, liefde,… ontstaan meestal in relatie tot andere mensen.
Als laatste in onze evolutie heb je het denkende brein. Meestal gaan we ervan uit dat we ons leven dirigeren vanuit dit bewust denkende, rationele brein. In realiteit is dit slechts voor een klein percentage het geval.
Wat gebeurt er nu wanneer ons systeem een bedreiging tegen komt?
Ons overlevingsmechanisme (oudste brein) komt in actie: we maken veel energie vrij om ons systeem te verdedigen tegen deze bedreiging. We gebruiken die energie dan om te vluchten of te vechten. Het is dan goed dat we meer energie hebben, dan kunnen we meer kracht gebruiken. Soms echter gaat ons systeem bevriezen of verlammen. Bevriezen of verlammen is ook een overlevingsstrategie. Het kan nuttig zijn om te doen alsof je ‘dood’ bent, dan verliest de vijand zijn interesse of ben je geen bedreiging meer. Het kan ook nuttig zijn om niet te voelen dat je opgegeten wordt en met je bewustzijn elders te zijn op dat moment.
Wat gebeurt er nu met de coronacrisis?
Ons neurobiologisch systeem komt onder grote druk te staan. Het begon met een ver-van-ons-bed-show in China. De dreiging kwam echter steeds dichter. Toen ze eenmaal in ons land was probeerde ons denkende brein het weg te denken. Ondertussen kwamen de beelden binnen. Die beelden spreken rechtstreeks ons limbisch systeem aan: onbewust gaan we ons vereenzelvigen met de mensen die we zien lijden en gaat ons overlevingsmechanisme (oudste brein) aangesproken worden. We maken energie vrij om de bedreiging te kunnen aanpakken.
De bedreiging gaat niet over, neen ze komt dichterbij. Er komen steeds strengere maatregelen, eerst in andere landen, dan bij ons. Ons systeem blijft reageren. We komen onder voortdurende stress te staan. We zoeken wat we moeten doen, we kijken hoe anderen reageren, we worden beperkt in onze bewegingsvrijheid,… We zien dat mensen ongerust zijn, we kennen mensen die ziek worden, we moeten thuis blijven of kennen mensen in quarantaine, ons sociaal leven stopt, we zien mensen dingen doen die ze anders niet doen, supermarkten die leeg zijn, … Al die beelden en informatie zetten ons systeem onder stress.
Hoe reageert ons neurobiologisch systeem?
We gaan in een toestand van voortdurende verhoogde alertheid, verhoogde paraatheid om te reageren, voortdurende angst (ook al zijn we ons daar niet bewust van). Ons systeem gaat in voortdurende verhoogde activatie, in voortdurende overlevingsmodus. Het is iets wat goed gekend is bij mensen met een trauma.
Wat dat concreet inhoudt is voor iedereen anders. Het kan zijn dat ons tijdgevoel veranderd, dat we ons gedesoriënteerd voelen, dat we niet goed weten wat we moeten doen, hoe we ons moeten gedragen, hoe we ons moeten voelen. De effecten zijn ingrijpend, of we dat nu erkennen of niet. Ons rationele brein wil het immers ontkennen. Het valt echter niet te ontkennen, dit is een ingrijpende gebeurtenis, wereldwijd. Dit is een traumatiserende ervaring. Niet voor niets spreken we van overleverden van een trauma.
Hoe kunnen we deze ingrijpende tijden goed overleven?
Er zijn veel goede adviezen in omloop hiervoor. Belangrijk is echter om deze te kaderen in de reactie van ons neurobiologisch systeem. Dat zorgt er voor dat we het belang ervan beter begrijpen.
Stel vooreerst jezelf niet voortdurend bloot aan verontrustend nieuws, volg de officiële kanalen 1 keer per dag of om de paar dagen, niet meer. Zoek het nieuws niet op sociale media. Al het slechte nieuws brengt ons systeem dat al onder spanning staat nog meer onder spanning.
Probeer je neurobiologisch systeem te kalmeren.
Er zijn immers 2 systemen werkzaam in ons zenuwstelsel: het sympathische en parasympathisch systeem. Normaal wisselen beide systemen elkaar af: we kennen perioden van activatie en rust. Momenteel staat ons systeem echter bijna voortdurend in activatie. Daarom is het belangrijk om extra aandacht te besteden aan ons parasympathisch, rustgevend, kalmerend systeem.
Hoe doe je dat?
- Door je bewust te worden van de spanningen in je lichaam, van je angsten, van wat dit allemaal doet met je systeem.
- Maar vooral door dingen te doen die je een veilig, kalmerend, rustgevend gevoel geven: een warm bad, een goed gesprek, humor, mediteren, structuur in je dag brengen, spelletjes spelen, je af en toe afzonderen als je in een gezin leeft, contact zoeken wanneer je alleen woont, creatief bezig zijn, … Maar ook en vooral wandelen, bewegen, … want de energie die nu vrij gemaakt wordt om te overleven moet zijn weg naar buiten vinden. Als dat niet zo is, kunnen er later veel problemen komen.
- Belangrijk is ook de ontspanning van ons spierstelsel. Activatie zorgt er immers voor dat ons spierstelsel onder spanning staat. Dat leren voelen en leren ontspannen heeft een gunstige invloed op ons parasympathisch systeem en kan het ganse systeem kalmeren.
- En niet te vergeten, iets wat we dagelijks doen en dat in veel meditaties als essentieel gezien wordt: zorg voor een goede, bewuste, rustige ademhaling bijv.. door 3 tellen in te ademen en 5 tellen uit te ademen.
Wat kan Brainspotting doen?
Vanuit Brainspotting kunnen we enerzijds ons systeem via activatie helpen om alles te verwerken. Mogelijks zal dat eerder iets zijn voor later, na de crisis. De meeste mensen hebben nu mogelijks geen ruimte om te verwerken, we zijn immers nog aan het overleven. Belangrijk nu is vooral om veel tijd en ruimte te maken voor wat we in Brainspotting Resourcing noemen: zoeken naar plaatsen in ons systeem waar er nog ruimte is om te verwerken. Body Resources zijn plaatsen in ons lichaam waar we ons kalm, rustig en geaard voelen. Resource Brainspots zijn punten in ons visueel veld die toegang geven tot vrije ruimtes in ons neurobiologisch systeem. Wie graag een oefening mee krijgt rond Resource Brainspotting kan mij contacteren via een persoonlijk bericht.
Brainspottingtherapeuten worden momenteel opgeleid om ook online Brainspotting te kunnen doen met hun cliënten. Aarzel dus niet om een Brainspottherapeut te contacteren. Zie www.brainspotting.be voor een brainspotting therapeut.